Fascynująca nauka z mapą na podłodze, czyli ponad 30 scenariuszy pracy z matami Montessori + karty do pobrania!

Ten post powinien być opatrzony ostrzeżeniem - solidna dawka wiedzy. Na warsztat trafiają mapy, czyli obszar, który w pedagogice Montessori zalicza się do wychowania kosmicznego. Ja korzystam z Mat Montessori, które moim skromnym zdaniem nie mają sobie równych. Są bardzo popularne, ale mam wrażenie, że większość użytkowników ogranicza się do scenariusza pracy ze zwierzętami - chciałam Wam pokazać, że to tylko marny ułamek potencjału tej pomocy edukacyjnej.

Mapa Polski

Pierwsza na warsztat trafia mapa Polski - jest to wersja konturowa, istnieje również wersja z granicami województw.

Scenariusz 1 - Kraje ościenne

Poznajemy kraje ościenne - karty pobrałam i wydrukowałam z tego wpisu na blogu AniaUczy.

Scenariusz 2 - Stroje ludowe

Wielki przegląd strojów ludowych. Karty przygotowałam sama, korzystając z grafik wydawnictwa Muza oraz zdjęć różnych zespołów ludowych.

Scenariusz 3 - rejony etnograficzne

Zwyczajowe nazwy krain Polski z motywami ludowymi typowymi dla regionu. Przykładowo haft kaszubski, lubelskie wycinanki, kwiaty z Zalipia jako motyw małopolski. Karty przygotowałam sama (można do mnie pisać mail w tej sprawie).

Scenariusz 4 - kulinaria + PDF do pobrania!

Polska i jej rarytasy - poniżej link do pobrania kart.

Przy okazji polecę:

Online - interaktywny atlas potraw świata

Scenariusz 5 - zabytki Polski

Gdzie nie jedziemy, to na straganach rozglądamy się za takimi oto miniaturkami zabytków z danego miejsca. Wbrew pozorom, znalezienie takich cacek nie jest szczególnie trudne.

Scenariusz 6 - książkowo-turystyczny

A gdyby tak ułożyć na mapie książki/przewodniki turystyczne? To może być zajęcie nawet dla małych dzieci - tu wystarczającym kryterium będzie podział na góry/morze.

Scenariusze 7-11: inne inspiracje

Możemy wykorzystać mapę do układania na niej biegów rzek oraz ich opisywanie. Jako rzeki wystarczy użyć tasiemki lub niebieskiego sznurka.
Możemy wykorzystać mapę konturową jako bazę do stworzenia mapy fizycznej - przygotować góry (np. z modeliny), pojezierza, wyżyny i niziny (ze skrawków tkaniny)
Możemy nanosić na mapę praktycznie cokolwiek - parki narodowe, największe miasta, itp.. Jako bazę, niech posłużą rewelacyjne materiały do druku z tej strony. Oraz karty pracy do polskich miast (kryterium ludności).
Zwierzęta Polski - dysponując figurkami zwierząt lub ich zdjęciami możemy zagrać w grę "kto tu mieszka?" - przykładowo słoń nie, ale wilk już tak. W ten sposób dziecko szybko skojarzy zwierzęta klimatu umiarkowanego.
Gdzie mieszka moja rodzina? Każdy z nas ma ciocię w innym mieście, wujka w jeszcze innym. Ktoś był na wakacjach tu, a ktoś inny tam. Mapa, w tym kontekście, staje się kanwą do oznaczania miejsc dla nas ważnych w ten czy inny sposób. Może stać się nawet pamiętnikiem - wystarczy stosik podpisanych zdjęć z naszych spotkań z rodziną, czy wojaży.

Europa - mapa polityczna

Polityczna mapa Europy to był mój prezent pod choinkę od męża. Zamówiony, a jakże! Większość rodziny pukała się w głowę (po co ci to?), ale teraz każdy się zachwyca jak wszechstronna jest to pomoc. Dlatego polecam tę mapę i podpowiadam co z niej wyczarować.

Scenariusz 12 - puzzle i mapa

Korzystam z układanki Bigjigs, której elementy dopasowujemy zarówno do oryginalnej układanki, jak i do dużej mapy/maty.

Jest to zadanie, które ma nie tyle z geografią wiele wspólnego, co z matematyką. Operacja skalowania oraz tzw. rotacje mentalne (wyobrażamy sobie kształt po wykonaniu obrotu) są bardzo złożonym procesem myślowym i ich opanowanie gwarantuje sukces w zadaniach z obszaru geometrii przestrzennej.

Scenariusz 13 - bohaterowie książek na mapie

Skąd był krecik? A Heidi? Pamiętacie z jakiego kraju jest Masza, Nieumiałek, czy miś Paddington?

Karty przygotowałam sama. Wybrałam najbardziej rozpoznawalne książki dziecięce. Książki i ich bohaterowie to temat bardzo bliski mojej córce i widzę, że znacznie łatwiej jej powiązać kraj z jakimś skojarzeniem (bohater książki, typowa potrawa, itp.).

Pewnie się dziwicie skąd w montessoriańskim scenariuszu bajkowe postacie? W domu staram się trzymać lektur typowo montessoriańskich, czyli realistycznych, ale często opowiadam dzieciom jakie książki mi czytano, gdy byłam mała - wtedy opowiadam zarys fabuły, żeby dzieci wiedziały "z czym to się je".
Jeśli chcecie wiedzieć jak to dokładnie u nas jest z tym czytaniem, to powiem na szybko, że około 70-80% książek w naszym domu jest montessori-friendly.

Scenariusz 14 - dzieci Europy

Korzystam z darmowych kart z bloga I belive in Montessori - karty można użyć zarówno na mapie świata, jak i na mapie Europy. Do kompletu polecę inne karty tej samej autorki: dzieci świata i ich mamy

Scenariusz 15 - flagi państw

Wydrukowałam miniaturki flag państw europejskich i nakleiłam na drewniane ludziki (peg people / peg doll na Aliexpress). O ile kojarzę, to jest ich u mnie 46 sztuk. Posiłkowałam się listą miniatur flag (wydrukowaną w powiększeniu 75%) i kartą kontrolną z tej strony:

Miniaturki flag Europy oraz karta kontrolna - mapa z flagami

Ostrzegam tylko: w tym pliku flaga UK oraz flaga Serbii są nieprawidłowe. Musiałam to samodzielnie skorygować. Poza tym brakowało flag Albanii, Słowenii, Islandii i Kosowa, które również musiałam sama dorobić.

Wycięte flagi nakleiłam na kołki klejem tzw. Magic, podpisałam długopisem i polakierowałam lakierem w sprayu. Bardzo się obawiałam, że wydruk z drukarki atramentowej popłynie mi od klejenia i lakierowania, ale szczęśliwie obyło się bez strat w ludziach (dosłownie!).

Jest to pomoc, z której jestem szczególnie dumna!

I spotkała się z należytą uwagą moich dzieci, co mnie bardzo podbudowało - oby każdy mój wyrób spotykał się z równym entuzjazmem ;)

O ile nie macie tyle cierpliwości szykować pomoc w tej skali co ja, mogę zaproponować karty trójdzielne z flagami państw Europy.

Karty trójdzielne z flagami państw Europy

Scenariusz 16 - zabytki Europy

Korzystam z zestawów figurek z tub Safari, które dostaniecie w sklepie Maty Montessori. Figurki są zrobione z plastiko-gumowego-czegoś, podobnego do tego czegoś, z czego robi się figurki zwierząt dla dzieci (Collecta/Schleich). Piszę o tym, ponieważ mam również zwykłe figurki ceramiczne i nieustannie drżę o nie, gdy tylko trafiają w ręce mojego bardzo rzutnego syna.

Scenariusz 17 - podróże zwierząt

Migracje ptaków możemy wspaniale zademonstrować na mapie. Teraz nastała wiosna więc obserwujemy przybywanie do Polski ptaków takich jak: kukułki, bociany, żurawie, słowiki, skowronki, szpaki, czaple i jaskółki.

Za to na północ (w rejony chłodniejsze) migrują obecnie jemiołuszki, część sikor oraz gile.

W tym scenariuszu korzystałam z moich kart dźwiękowych z nagraniami odgłosów ptaków (ostatnio je zaktualizowałam o nowe gatunki):

Karty ptaki i ich odgłosy

Scenariusz 18 - podróże zwierząt i roślin inwazyjnych

Podsunę małą podpowiedź - skąd do Polski przybył barszcz Sosnowskiego? Gdzie mieszkają wiewiórki rude, a gdzie szare? Skąd w Europie szopy? A jenoty? O biedronce azjatce nie wspomnę, bo tu akurat nie ma nic do zgadywania.

Scenariusz 19 - muzyczna podróż przez Europę

Jakie są klasyczne brzmienia Europy? Skąd pochodzili sławni kompozytorzy?

Dla siebie i dla Was przygotowałam muzyczną wycieczkę po Europie. Na moim kanale YouTube umieściłam playlistę z najbardziej rozpoznawalnymi utworami muzycznymi europejskich kompozytorów - są takie nazwiska jak Vivaldi, Bizet, Bach, Mozart.

Do tego przygotowałam podpisy (kraj/kompozytor/utwór), które polecam wydrukować, zalaminować, przedziurkować i nanizać na sznurek. Jako blokady użyłam koraliki - te 8mm, które używałam do zrobienia pomocy Montessori kolorowe schodki.

Poza muzyką klasyczną dodałam flamenco i fado, które dla mnie są kwintesencją europejskiej muzyki i ciężko mi było je pominąć.

Playlista z muzyczną wyprawą po Europie

Scenariusz 20 - mapa skojarzeń, z czego słyną europejskie kraje?

W tym przypadku mamy do czynienia z mnemotechniką, która ułatwia powiązania abstrakcyjnej wiedzy z czymś znacznie bardziej kokretnym. Dobrałam przedmioty, z którymi kraje się kojarzą, przykładowo:
Wielka Brytania - czerwone budki telefoniczne, autobusy piętrowe
Węgry - kostka Rubika
Belgia - postaci z komiksów - Smerfy, Tintin
Rosja - matrioszki
Francja - sery, bagietki, rogaliki francuskie
Dania - klocki Lego i Duplo
Szwecja - konik Dala - tu ciekawa historia o tym, jak stał się symbolem Szwecji
Portugalia - żółte tramwaje
Czechy - krecik
Ukraina - pisanki
Holandia - wiatraki, chodaki, tulipany
Irlandia - koniczynka
Włochy - pizza, spaghetti

Część rzeczy można zrobić z modeliny - przykładowo, u mnie, ser pleśniowy.

Scenariusz 21 - jakie są największe państwa Europy?

Możemy szeregować kraje pod względem powierzchni, liczby ludności - dowolne kryterium będzie tu dobre.

Tu do pobrania karty trójdzielne do poznawania największych krajów Europy.

Inne materiały online

Darmowe książki Komisji Europejskiej - niektóre można za darmo otrzymać w wersji wydrukowanej
Darmowa paczka materiałów Montessori do poznawania Europy z bloga Every Star is Different
Papierowe miniaturki - figurki papierowe, zabytki Paryża
Strona z szablonami do zrobienia papierowych figur m.in. zabytków świata

Mapa świata

Ta mata-mapa to konturowa mapa świata oraz filcowe kontynenty do mapy. Do kompletu można zamówić etykiety z tkaniny z podpisami z nazwami kontynentów i oceanów.

Pudełka z filcowymi kontynentami i z kafelkami ze zwierzętami świata do pracy z mapą.

Podpisy są zrobione z tego samego materiału co mapa - czyli antypoślizgowej aksamitnej tkaniny.

Scenariusz 23 - praca z kafelkami ze zwierzętami

Kafelki w wersji papierowej kupicie w sklepie mat Montessori lub dostaniecie je za darmo w wersji elektronicznej o ile zapiszecie się na newsletter sklepu Mat Montessori.

Z tyłu każda karta ma oznaczenie kontynentów, na których spotkamy dane zwierzę. Urzekło mnie to (i nie spotkałam tego nigdy wcześniej), że wreszcie te oznaczenia kontynentów nie są zero-jedynkowe. W końcu jest wiele zwierząt, które spotkamy na kilku kontynentach. Tu jest to naprawdę porządnie zrobione.

Przykładowe ułożenie kart.

Tu świetnie widać to, o czym pisałam wyżej - tam gdzie trzeba dany zwierzak ma przypisane kilka kontynentów.

Scenariusz 24 - praca z figurkami zwierząt

Zachęcam gorąco do wyjścia poza schemat: "poznajemy zwierzaki danego kontynentu". Za to polecę kilka innych tematów do rozgryzienia - przykładowo:
Czy wszystkie pingiwiny mieszkają na Antarktydzie?

Czym się różnią od siebie różne niedźwiedzie? - przykładowo: niedźwiedzie azjatyckie najczęściej mają białe krawaty, w Ameryce Północnej spotkamy niedźwiedzie czarne oraz niedźwiedzie Grizzly, a niedźwiedzie polarne mają białe futro, bo... Kto jest większy - baribal czy wargacz leniwy (i dlaczego)?

O ile zastanawiacie się, po co takie zadanie realizować to podpowiem, że to ćwiczenie kształtuje wrażliwość na dostrzeganie drobnych różnic oraz jest świetnym przyczynkiem do poruszenia tematu, jak zwierzęta adaptują się do różnych środowisk.

Na tym zdjęciu praca z książką Sowa czy puszczyk, przy pomocy której omawiałam z córką różnice pomiędzy pozornie takimi samymi zwierzętami - dromaderem i baktrianem oraz słoniami - indyjskim i afrykańskim.

Na poniższym zdjęciu praca z książką o trzech kobietach, które poświęciły się badaniom małp naczelnych - Jane Goodall, Diane Fossey, Birute Galdikas (oraz o ich mentorze, Louisie Leakey'u). Tę książkę pokazywałam w moim filmie o najpiękniejszych montessoriańskich książkach.

Komiks dokumentalny: "Primates" Jim Ottaviani, dostaniecie w BookDepository lub na stronie AmazonCoUk

Każda z tych badaczek zajmowała się jednym z następujących gatunków - szympansy, goryle, orangutany. Razem z dziećmi ustawiamy je na mapie i omawiamy ich dietę, zwyczaje, rejon występowania.

Scenariusz 25 - dzieci świata i ich mamy

Czyli dokładnie ta sama praca co w przypadku mapy Europy. Korzystam z darmowych kart z bloga I belive in Montessori - karty można użyć zarówno na mapie świata, jak i na mapie Europy. Do kompletu polecę inne karty tej samej autorki: dzieci świata i ich mamy.

Scenariusz 26 - zabytki świata oraz gra skojarzeń

Ponownie w wykorzystaniu tuby Safari z zabytkami oraz figurki, które pozbierałam po znajomych i rodzinie.

Nie ograniczam się do zabytków, jeśli tylko trafi mi się pasujący przedmiot to trafia na mapę. Tu akurat bumerang trafił na Australię.

Tu z kolei Japonki i Koreanka w strojach tradycyjnych.

Scenariusz 27 - praca z książami

Korzystając z map niezbędnym źródłem wiedzy są specjalistyczne atlasy. Oto moja biblioteczka pozycji najbardziej przeze mnie rekomendowanych:

Mapy - edycja fioletowa - najnowsza książka Mizielińskich, wszystkie mapy jakie kiedykolwiek narysowali, w wydaniu zbiorczym
Mapy, których nie masz - rozszerzenie do map niebieskich, czyli pierwszej książki Mizielińskich.
Atlas przygód zwierząt - krótkie opowiadania o różnych zakątkach globu i zwyczajach ich zwierzęcych mieszkańców.
Atlas smaku - czyli atlas potraw i przysmaków świata
"Lots" Marc Martin, BookDepository, AmazonCoUk, recenzja na filmie
"This Is How We Do It: One Day in the Lives of Seven Kids from around the World" Matt Lamothe, BookDepository, AmazonCoUk, recenzja na filmie
To my dzieci świata - świetna książka dla młodszych dzieci, dwójka dzieci z Polski poznaje swoich rówieśników z różnych odległych państw (uwaga! - jest gadający pies).

Scenariusz 28 - kulinarna wyprawa po świecie

Ponownie polecę tę samą aplikację do poznawania światowych przysmaków.

Online - interaktywny atlas potraw świata

Scenariusz 29 - flagi państw świata

Pewnie bardziej w tym scenariuszu przydałaby się polityczna mapa świata, ale niestety nie ma jeszcze takiej w ofercie. Piszcie do Mat Montessori, może wyprodukują takową ;)

Karty trójdzielne z flagami państw świata - z podziałem na kontynenty - do pobrania na dole strony.

Scenariusz 30 - wielcy podróżnicy

Znów scenariusz, w którym możemy złapać za sznurki i tasiemki (i ewentualnie figurki żaglowców). Na mapie świata możemy ułożyć sławne szlaki handlowe - np. jedwabny szlak. Możemy też ułożyć podróże Kolumba, Vasco da Gamy, Magellana i omówić historię tworzenia mapy świata.

Mając mapę z ruchomymi kontynentami możemy również obejrzeć jak na przestrzeni wieków zmieniało się wyobrażenie o tym, jak wygląda nasza planeta. Kiedy który kontynent był odkryty i w jakim tempie zapełniały się "białe plamy" na mapie świata.

W tym miejscu polecę świetny portal, który wiąże hisotrię ludzkości z mapami. Znajdziemy tu wszelkie potrzebne mapy do realizacji tego scenariusza.

The map as history - portal z mapami historycznymi.

Scenariusz 31 - ewolucja kontynentów

Znów scenariusz do pracy z mapą z ruchomymi kontynentami. Stanowczo dla dzieci starszych. Możemy ukazać ewolucję od superkontynentu Pangei po dzisiejszy układ kontynentów. Zjawisko, o którym piszę, nazywa się dryftem kontynentalnym.

W tym miejscu obejrzycie film o tym, jak to zjawisko zachodziło, co powinno pomóc wam odpowiednio poukładać i przemieszczać kontynenty.

Film: 3.3 miliarda lat dryftu kontynentalnego

Inne materiały online

Strona z szablonami do zrobienia papierowych figur m.in. zabytków świata - do wydrukowania, wycięcia i sklejenia.

Gra geolokalizacyjna Wyświetla nam się kawałek otoczenia z google streets i mamy za zadanie wbić pinezkę na mapie świata (lub innej wybranej, np. sławne miejsca, Unia Europejska, miejsca z filmów). Ciekawy pomysł na rozpoznawanie krajów po rodzajach roślinności, alfabetach na znakach drogowych, przyglądanie się czy jest ruch lewo/prawostronny, różnice ekonomiczne w rozwoju państw.

Podsumowanie i prośba od autorki

Praca nad tym artykułem zajęła mi kilka tygodni. Będzie mi bardzo miło jeśli zechcesz się podzielić moim artykułem w mediach społecznościowych. Dzięki temu blog zwiększa swoje zasięgi i więcej osób do niego dociera.

Książki, które polecam, rekomenduję Wam z całego serca. Jeśli zechcesz dokonać zakupu przez któryś z linków przeze mnie zamieszczonych, dostanę z tego tytułu małą prowizję. Nie ma to wpływu na cenę książki, a będzie to formą wyrażnia wdzięczności za moją pracę.

Podoba Ci się to co robię? Chcesz być na bieżąco? Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, to zapraszam do polubienia mojej strony na Facebooku